Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan, İsrail ile ticaret kısıtlaması açıklaması: ‘Yeterli miktarda yardım ulaşana kadar devam edecek’
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsrail’e ihracata, inşaat demirinden yassı çeliğe, mermerden seramiğe kadar 54 ürün grubunda kısıtlama getirmesi sonrası ilk kez konuştu.
Erdoğan, kısıtlamaların “Gazze’ye kesintisiz, engelsiz ve yeterli miktarda insani yardım ulaştırılıncaya kadar devam edeceğini” söyledi.
İktidar, İsrail’le ticaret başlığı üzerinden seçim döneminde muhalefetten gelen eleştirilerle karşı karşıyaydı.
Cumhurbaşkanı, İsrail ile ticaret konusunda yapılan haberler için de üstü kapalı olarak, “manipülasyon ve çarpıtma” ifadelerini kullandı.
Ticaret Bakanlığı, kısıtlamala kararının, İsrail Gazze’de ateşkes ilan edene kadar yürürlükte kalacağını duyurmuştu.
İsrail de “Türk ekonomisine zarar verecek karşı tedbirler alınacağını” açıklamıştı.
Ticaret Bakanlığı, Türkiye’nin 9 Nisan’dan itibaren, ilk aşamada 54 ürün grubunun İsrail’e ihracatını kısıtlama kararı aldığını duyurdu.
Ticare Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Türkiye’nin, “İsrail’in saldırıları başladıktan sonra Gazze’ye ve Gazze halkının yardımına koştuğu”, başta “gıda, sağlık, tıbbi yardım ve binlerce hasta tahliyesi olmak üzere, gemilerle ve uçaklarla on binlerce ton yardımları ulaştırdığı” ifade edildi.
“İsrail’in ise uluslararası hukuku alenen çiğnemeye devam ettiği” belirtildi.
Özellikle BM Güvenlik Konseyi ve Uluslararası Adalet Divanı’nın söz konusu kararlarının hukuken bağlayıcı olduğunu belirten bakanlık, “Türkiye, tüm bu kararların uygulanmasının takipçisi olacağını defaatle açıklamıştır” dedi.
Yeniden Refah Partisi, 31 Mart seçimleri öncesi, Cumhur İttifakı ile işbirliği için “İsrail Büyükelçisinin kovulması, İsrail ile ticaretin tamamen kesilmesi” şartlarını öne sürmüştü.
İsrail’den tepki: Türk ekonomisine zarar verecek karşı tedbirler alınacak
İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada Türkiye’nin ihracatı kısıtlama kararına tepki gösterdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Hamas’a destek uğruna “Türkiye halkının ekonomik çıkarlarını bir kez daha feda ettiğini” savunan Katz, “İsrail şiddete ve şantaja boyun eğmeyecek, ticaret anlaşmalarının tek taraflı olarak ihlal edilmesine göz yummayacak ve Türkiye’ye karşı Türk ekonomisine zarar verecek karşı tedbirler alacaktır” dedi.
Katz, “İsrail’in Türkiye’den ihracatı engellenecek ürünlerin listesinin hazırlanması” ve ABD’deki kuruluşlarla temasa geçilerek Türkiye’deki yatırımların durdurulması, Türkiye’den ürün ithalatının engellenmesi, Türkiye’ye yaptırım uygulanması gibi girişimlerde bulunacaklarını kaydetti.
İsrail, TÜİK verilerine göre 13. sırada
TÜİK verilerine göre, 2023’te 5,4 milyar dolar ticaret hacmi ile Türkiye’nin ihracat listesinde İsrail 13’üncü sırada yer aldı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, 2024 yılının ilk çeyreğinde Türkiye’nin İsrail’e ihracatı yüzde 21,6 oranında düşüş kaydetti.
Bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla düşüş oranı yüzde 28 civarında gerçekleşti.
Aynı çeyrekte İsrail’e ihracatın toplam ihracat içindeki payı yüzde 2,06 oldu. 2023 yılının aynı döneminde ise bu oran yüzde 2,69 olmuştu.
Hakan Fidan açıklamıştı: ‘İsrail’e yönelik bir dizi yeni tedbir almayı kararlaştırdık’
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye’nin İsrail’e yönelik bir dizi tedbir almayı kararlaştırdığını dün açıklamıştı.
Fidan, İsrail’in Türkiye’nin Gazze’ye havadan yardım ulaştırma talebini reddettiğini “Hava Kuvvetlerimize ait kargo uçaklarıyla insani yardım operasyonlarına dahil olma talebimizi iletmiştik. Ürdün makamlarınca olumlu karşılanan bu talebimizin İsrail tarafından reddedildiğini bugün öğrendik” sözleriyle duyurmuştu.
“Bu durum karşısında biz de İsrail’e yönelik bir dizi yeni tedbir almayı kararlaştırdık” diyen Fidan, “Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından onaylanan bu tedbirler gecikmeksizin adım adım hayata geçirilecektir. İsrail ateşkes ilan edene kadar ve insani yardımlar Gazze’ye kesintisiz biçimde ulaştırılana kadar bu tedbirlerimiz devam edecektir.” şeklinde konuşmuştu.
CHP’li emekli büyükelçi Namık Tan, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada Bakan Fidan’ın ifadelerini eleştirerek, “En büyük hatalardan birisi de, dış siyaseti, iç siyasete, tabanın duygularına ve ideolojik saiklere göre yapmaktır. İdeoloji esaslı diplomasi, zaman içinde, sizi bütün sorunların tarafı haline getirir” ifadesini kullanmıştı.
‘Askeri amaçla kullanılabilecek ürünlere önceden beri izin verilmiyor’
Yasaklanan ürün grupları arasında alüminyumdan yassı çelik ürünlerine ve uçak benzininden jet yakıtına dek birçok kalem yer alıyor.
Kararın, İsrail Gazze’de derhal ateşkes ilan edene ve Gazze Şeridi’ne yeterli miktarda ve kesintisiz insani yardım akışına izin verinceye kadar yürürlükte kalacağı ifade edildi.
Ticaret Bakanlığı ayrıca “Esasen, çok önceden bu yana, İsrail’e askeri amaçla kullanılabilecek herhangi bir ürün veya hizmetin satışına ülkemizce izin verilmemiştir ve verilmemektedir” ifadesini kullandı.
Muhalefet nasıl tepki gösterdi?
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Ramazan Bayramı mesajında, İsrail’e yönelik ihracat kısıtlamasına da değindi ve “yetersiz de olsa bir ilk adım” olarak niteledi:
“Gazze’deki katliama karşı yurttaşlarımızdan yükselen ve bizim de sahiplendiğimiz İsrail ile ticaretin kesilmesi taleplerine kulaklarını tıkayan Cumhur İttifakı’nın ramazan ayının son gününde ilan ettiği kısmi kısıtlamayı yetersiz de olsa bir ilk adım olarak değerlendiriyoruz.”
Manisa’da gazetecilerin sorularını yanıtlayan Özel, İsrail ile ticaret konusunda “İsrail ile ticaret Filistin’e ihanettir” dedi.
Yeniden Refah Partisi lideri Fatih Erbakan ise kısıtlama için “son derece geç kalınmış bir karar” ifadesini kullandı ve kısıtlamaya tabi kalemlerden biri olan uçak benzini ve jet yakıtının Gazze katliamlarında kullanılmış olması ihtimalini “tam bir felaket” olarak niteledi.
Erbakan, hükümete “diğer tüm ticari alanlarda da İsrail’e yönelik kısıtlama getirmesi, İsrail’i füze saldırılarına karşı korumak için kurulmuş olan Malatya Kürecik Radar Üssü’nün kapatılması ve İncirlik Üssü üzerinden İsrail’e yönelik muhtemel silah ve mühimmat sevkiyatının da durdurulması konusunda önleyici tedbirleri acilen alma” çağrısı yaptı.
Saadet Partisi lideri Temel Karamollaoğlu da sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Bugün getirilen kısıtlama kararı, yeterli değildir. Bizler kısıtlama değil, İsrail’le olan ticaretin tamamen bitirilmesini istiyoruz. İsrail’le ticaret Filistin’e ihanettir” dedi.
DEVA Partisi lideri Ali Babacan, ‘kısıtlama’ kararını “muhtevası belirsiz” diye niteledi ve “Kısıtlamanın içeriği ve kapsamı nedir, ihracatta ne kadarlık bir küçülmeyi kapsamaktadır; her şey detaylarıyla kamuoyuyla paylaşılmalı” ifadesini kullandı.
Gelecek Partisi lideri Ahmet Davutoğlu da “7 aydır Gazze’de devam eden soykırıma malzeme taşıyan hattı neden kesmediniz?” diye sordu ve hükümete “İsrail ile devam eden ticareti tamamen ve derhal durdurun! Hava sahamızı İsrail’e giden uçaklara kapatın! İsrail’e başka ülke gemilerinin de bizim limanlarımız üzerinden ticaret yapmasını engelleyin! Bütün ulaşım hatlarını kesin!” çağrısında bulundu.
